රෝම අධිරාජ්‍යයන්ට කොලෝසියමයේ (Colosseum) අධිරාජ්‍ය ආසනය වෙත මහජනතාවට නොපෙනෙන ලෙස ප්‍රවේශ වීමට භාවිතා කළ කොමෝඩස් මාර්ගය (Passage of Commodus) නම් භූගත මාර්ගය, එහි දිදුලන කිරිගරුඬ බිත්ති ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීමෙන් පසු ප්‍රථම වතාවට මහජනතාව සඳහා විවෘත කර ඇත.මෙම මාර්ගයට එම නම ලැබී ඇත්තේ ‘ග්ලැඩියේටර් අධිරාජයා’ ලෙස ප්‍රකට, මාකස් ඕරේලියස්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා සහ රිඩ්ලි ස්කොට්ගේ ‘ග්ලැඩියේටර්’ චිත්‍රපටයේ රසල් ක්‍රෝව්ගේ මැක්සිමස් චරිතයට එරෙහිව ජෝකින් ෆීනික්ස් විසින් සිහිවටනීය ලෙස නිරූපණය කරන ලද දුෂ්ට කොමෝඩස් අධිරාජයාගෙනි.චිත්‍රපටයේ පෙන්වා ඇති පරිදි කොමෝඩස් සිය පියා වූ මාකස් ඕරේලියස් ඝාතනය නොකළද, ටැසිටස්ගේ වාර්තා අනුව, ඔහු රෝමයේ බොහෝ දෙනාගේ අප්‍රසාදයට ලක්වීමෙන් පසු, ඔහුගේ පුද්ගලික ග්ලැඩියේටර්වරයා සහ වහලෙකු වූ නාර්සිසස් විසින් ඝාතනය කර ඇත.මෙම ප්‍රතිසංස්කරණය මගින් මාර්ගයේ පැරණි පෘෂ්ඨයන් සම්පූර්ණයෙන්ම යථා තත්ත්වයට පත් කර ඇත. මෙහිදී කිරිගරුඬ තහඩු සවි කිරීමට භාවිත කළ ලෝහ කලම්ප වල සලකුණු තවමත් දැකගත හැකි, පසුව භූ දර්ශන සිතුවම් වලින් ආලේප කරන ලද කිරිගරුඬින් ආවරණය කරන ලද බිත්ති ප්‍රතිසංස්කරණය කර තිබේ. එමෙන්ම, ඩයොනිසස් සහ ඒරියැඩ්නි මිථ්‍යාවන් හි දර්ශන ඇතුළත් විසිතුරු බදාම (stucco) සැරසිලි ද, මාර්ගයේ පිවිසුමේ ඇති කුහරවල (niches) අරීනා දර්ශන නිරූපණය කරන සැරසිලි ද මෙහිදී දැකගත හැකිය.කොලෝසියම් පුරාවිද්‍යා උද්‍යානය (Colosseum Archaeological Park) සම්බන්ධ නවතම ප්‍රතිසංස්කරණ සන්ධිස්ථානයක් ලෙස කොමෝඩස් මාර්ගය විවෘත කිරීම සැලකේ.මාර්ගය විවෘත කිරීම මඟින් ස්මාරකයට ප්‍රවේශ වීම සඳහා විවිධාංගීකරණය වූ මහජන ප්‍රවේශයක් ද ලබා දෙනු ඇත. රුසෝ මහත්මිය පැහැදිලි කළේ: “මේවා පුද්ගලයන් අට දෙනෙකුගෙන් යුත් කුඩා කණ්ඩායම් වන අතර, පැනෝරාමික් සෝපානය මෙන්, ඔවුන්ට ගැලරිය වෙතම ප්‍රවේශ වීමට අවසර ලැබෙනු ඇත.”කොලෝසියම් පුරාවිද්‍යා උද්‍යානයේ අරමුදල් යටතේ, “අපි සියලුම ආරුක්කු (vaults) ප්‍රතිසංස්කරණය කර, කොටසක් ප්‍රතිනිර්මාණය කර, වායු විවරයන් මගින් මාර්ගය ආලෝකමත් කර වාතාශ්‍රය ලබා දුන් ආලෝකයේ රටාව ප්‍රතිනිර්මාණය කළෙමු.””අපි ස්මාරකය තුළ ඇති කොටස ප්‍රතිසංස්කරණය කළෙමු. ඉන්පසු භූගත මාර්ගය පිටතින් ද විහිදී ගිය නමුත්, එය කොතැනට ගියේදැයි කිසිවෙකු දන්නේ නැත.”දැනට මෙම මාර්ගයේ මීටර් තිහක් පමණ මහජනතාව සඳහා විවෘත කර ඇත. නව වසර ආරම්භය වන විට දෙවන ප්‍රතිසංස්කරණ ව්‍යාපෘතියක් ආරම්භ කිරීමට අපේක්ෂා කරන අතර, එය කොලෝසියමයේ පරිමිතියෙන් ඔබ්බට විහිදෙන උමං මාර්ගය ආවරණය කරනු ඇත.මහජනතාවට මෙම සංචාරයේ අවසානයේ ඇති වීදුරු දොර හරහා බලමින්, පින්තාරු කරන ලද බදාම, කිරිගරුඬ සහ විසිතුරු බදාම ප්‍රතිසංස්කරණ කටයුතු සජීවීව නැරඹීමට අවස්ථාව ලැබෙනු ඇත.අධිරාජ්‍යයන් අරීනා දර්ශන නැරඹීමට පැමිණි සුවිශේෂී මාර්ගය යළි අත්විඳීමේ අත්දැකීම, කොලෝසියම් පුරාවිද්‍යා උද්‍යානය විසින් මෙහෙයවනු ලබන ආරක්ෂණ හා සංරක්ෂණ ප්‍රයත්නයන් පිළිබඳව අවබෝධයක් ලබා ගැනීමට ඇති අද්විතීය අවස්ථාවක් වනු ඇත.නමුත් කොමෝඩස් මාර්ගය, ඔසානා මහතා සඳහන් කළ පරිදි, “ගෘහ නිර්මාණ බාධක බිඳ දමන නව්‍ය උපාංග නිසා සියලු දෙනාට විවෘත වූ ස්ථානයක් පමණක් නොවනු ඇත.”සියල්ලටම වඩා, එය සංජානන බාධක බිඳ දමන ස්ථානයක් වනු ඇත. එය අපගේ පුරාවිද්‍යාත්මක ස්ථානවල ඇති ගැටලුවක් වන අතර: ඒවා බොහෝ විට කතා නොකරයි, ඒවා බොහෝ විට තම කථා නොකියයි.”නමුත් මෙහිදී, ඩිජිටල් තාක්‍ෂණය දක්ෂ ලෙස භාවිතා කිරීම හේතුවෙන්, මාර්ගය කෙබඳුද යන්නත්, දැනට නැති වී ඇති සැරසිලි මොනවාද යන්නත්, අලංකාර ප්‍රතිනිර්මාණයකින් දැකගත හැකිය.” NRRP හි අරමුණ ; “සංස්කෘතික ස්ථාන නැවතත් සියලු දෙනාටම ලබා දීම සහ ඒවා සියලු දෙනාටම අයිති කරවීමයි.”
කොමෝඩස් මාර්ගය (Commodus Passage) ප්‍රථම වතාවට මහජනතාව සඳහා විවෘත කරයි
